تابحال چندين ترجمه از عنوان فيلم No Country for Old Men شنيدهام، رايج ترين آنها اين است: «جايي براي پيرمردها نيست»، كه البته به نظر من ترجمهي نارسايي است.
شايد عباراتي مثل This is no kids game به معني «اينكه بچه بازي نيست» يا This is no place for kids به معني «اينجا جاي بچهها نيست» را شنيده باشيد. No country for old men اصطلاحي است بر همين قياس در واقع به اين معني كه: «اينجا، جايي نيست كه در آن از پيرمردها كاري ساخته باشد»، يا «مناسب پيرمردها نيست»، يا «براي پيرمردها خطرناك است» و يا «پيرمردها در آن هيچكارهاند» و يا ... در واقع براي بدست آوردن برداشت مناسبي از معني اين عبارت به تركيبي از كليهي جملات فوق فكر كنيد.
No Country for Old Men اصطلاحي است با لهجهي ايالتهاي جنوبي آمريكا (همان لهجهاي كه جرج بوش هم به آن سخن ميگويد) كه ترجمه سليس و زيباي آن به فارسي كار سختي است، شايد بهترين ترجمه اين باشد: «اينجا، جاي پيرمردها نيست».
اگر فيلم را ديده باشيد، به نظر اين عنوان به محتواي فيلم هم بسيار مربوط تر از عنوان «جايي براي پيرمردها نيست» باشد.
پيرمرد فيلم، كه پليسي است در شرف بازنشستگي، از نسلي است كه در دورهي آنها هنوز خوب و بد مشخص و روشن وجود داشت، نسلي كه همهچيز برايش پول نبود، نسلي كه دورهشان گذشته و در دوره و زمانهي جديد، ديگر جايي ندارند. نسلي كه البته ديگر كاري هم از دستش ساخته نيست، جز اينكه با بيعرضگي هر چه تمامتر هميشه بعد از وقوع جنايت برسد.
دربارهي اين فيلم البته ميشود بيشتر نوشت، اگر فيلمهاي قبلي برادران كوئن را ديده باشيد (مخصوصاً «فارگو» و «مردي كه آنجا نبود» و يا حتي «اي برادر! تو كجايي؟») تأييد ميكنيد كه دغدغههاي فكري برادران كوئن تقريباً هماني است كه قبلاً هم در فيلمهاي قبلي بيان شده (نگاه خيام گونه به زندگي، نسبيت مطلق پست مدرنيستي، محوريت انسان، ...)، اما بايد پذيرفت كه اين دو برادر در اين فيلم از لحاظ فرمي در قلهي همهي كارهاي خود قرار دارند. البته من هنوز «مردي كه آنجا نبود» را بيشتر دوست دارم. شايد در فرصتي ديگر دربارهي فيلم بيشتر نوشتم...
پي نوشت:
احمقانهترين ترجمهاي كه از عنوان اين فيلم ديدهام، اين بوده: «پيرمردها سرزمين ندارند» كه اساساً معلوم نيست چه ربطي به عنوان انگليسي فيلم دارد.
نوشته شده توسط آقای آ در تاریخ چهاردهم فروردین ماه سنه ی یک هزار و سیصد و هشتاد و هفت هجری شمسی